آیا در گوجه فرنگی نیترات خطرناک وجود دارد؟ - زمین جهانی

به گزارش زمین جهانی، کارگر آنلاین/ دکتر رسول دیناروند، رئیس سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت از وجود حجم بالای نیترات در گوجه فرنگی های موجود در بازار اطلاع داد و موجی از سوال و نگرانی در بین مردم راه افتاد. نگرانی در خصوص اینکه آیا می توان وجود نیترات را در گوجه فرنگی یا سایر سبزی ها و صیفی ها تشخیص داد و آیا باید گوجه فرنگی، این صیفی پرارزش را از سبد خرید خانوار حذف کرد؟ از این رو، در این مطلب، گفت وگویی با دکتر عباس یداللهی، متخصص بیوتکنولوژی و اصلاح درختان و عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس ترتیب دادیم تا پاسخی به این پرسش ها و نگرانی ها داده باشیم.

آیا وجود نیترات در گوجه فرنگی ها را تایید می کنید؟

متاسفانه، بله. باتوجه به اینکه استفاده از کود های شیمیایی در مزرعه های ایرانی براساس آزمون خاک و آزمون گیاه انجام نمی گردد، احتمال وجود و تجمع نیترات نه تنها در گوجه فرنگی، بلکه در سایر سبزی ها و صیفی های ما هم وجود دارد.

آیا می توان وجود نیترات در گوجه فرنگی را از روی شکل ظاهری آن تشخیص داد؟

تقریبا نه. بعضی افراد ادعا می نمایند نرم بودن بافت گوجه فرنگی می تواند نشانه تجمع نیترات در آن باشد که این ادعا چندان قابل استناد نیست. از طرف دیگر، گاهی گفته می گردد وجود رگه های سفیدرنگ در گوجه فرنگی ها هم علامتی از تجمع نیترات در آنهاست اما این رگه های سفید، معمولا نشان دهنده عدم تعادل غذایی در محصول است. مثلا اگر کلسیم یا فسفر گوجه فرنگی کم باشد و به طور کلی، تعادل غذایی در محصول برقرار نباشد، گوشت میوه یا صیفی ما به خوبی رنگ نمی گیرد. تشخیص وجود نیترات بالا در محصولی مانند گوجه فرنگی، آسان نیست اما تشخیص تجمع نیترات در محصولات دیگری مانند سیب زمینی یا پیاز ساده تر است.

چگونه؟

سیب زمینی هایی که نیترات بالایی دارند، هم بسیار زود جوانه می زنند و هم پس از پوست دریافت و خرد کردن، به سرعت سیاه می شوند. کلفت و باز بودن گردن پیاز هم می تواند نشانه تجمع نیترات بالا در محصول باشد.

معمولا کاهو و کلم هم جزو سبزی های پرمصرف هستند. آیا وجود نیترات در این سبزی ها هم قابل تشخیص است؟

برگ کاهوهایی که تجمع نیترات دارند، زودتر خراب و پلاسیده می شوند. ضمن اینکه معمولا نیترات در برگ های پیر و مغز سفید و سفت وسط کاهو تجمع می یابد و پرهیز از مصرف این دو قسمت می تواند راهی برای پیشگیری از ورود نیترات احتمالی به بدن باشد.اما در کلم هم مانند گوجه فرنگی وجود نیترات نشانه خاصی ندارد.

آیا شستن یا پوست دریافت گوجه فرنگی می تواند باعث کاهش نیترات موجود در آن گردد؟

نه، نیترات به سرعت با آبیاری شسته و وارد خاک می گردد. گیاه هم آن را به سرعت جذب بافت خود می نماید و پس از مدتی، نیترات را سر فرصت به نیتریت تبدیل می نماید تا به شکل ساختار اسید آمینه و پروتئین دربیاید. وقتی که کشاورزان، کود زیادی به محصول خود می دهند، گیاه فرصت کافی برای تبدیل نیترات به نیتریت پیدا نمی نماید بنابراین، به جای نیتریت که مشکل چندانی ندارد، نیترات وارد بدن می گردد و سلامت مان را به خطر می اندازد. با این حساب و به دلیل نفوذ و تجمع نیترات در بافت گوجه فرنگی، امکان دفع آن با شستن یا پوست گیری محصول، وجود نخواهد داشت.

در این میان، تکلیف مصرف نماینده چیست؟

متاسفانه بعضی افراد به جای انتخاب راه درست، بعضی موادغذایی را به دلیل وجود مشکلاتی در آنها از برنامه روزانه شان حذف می نمایند. این در حالی است که به هیچ عنوان، توصیه به حذف گوجه فرنگی از رژیم غذایی نکرده ایم و نمی کنیم. بهتر است بدانید خوشبختانه، تمام میوه ها و سبزی ها، به قدری سرشار از انواع ویتامین و آنتی اکسیدان ها هستند که خود این ترکیب ها می توانند پادرزهر مواد مضری مانند نیترات باشند. مثلا خود گوجه فرنگی، حاوی حجم بالایی ویتامین C و آنتی اکسیدانی به نام لیکوپن است که می توانند با ترکیب های مضری مانند نیترات یا رادیکال های آزاد مقابله نمایند. البته بهتر است بدانید هرچه میوه ها، سبزی ها و صیفی ها تازه تر باشند، میزان ویتامین ها و آنتی اکسیدان های آنها هم بیشتر خواهد بود اما باقی ماندن این محصولات برای مدت طولانی در یخچال، می تواند باعث کاهش سطح ریزمغذی ها و آنتی اکسیدان های موجود در آنها (با حفظ مواد مضری مانند نیترات) گردد. به همین دلیل تاکید می کنیم همواره میوه، سبزی و صیفی را تازه به تازه خریداری و مصرف کنید تا ویتامین ها و آنتی اکسیدان های موجود در آنها، اثر ترکیب های مضرشان را از بین ببرند. در نهایت، توصیه ما عمل به شعار کم بخریم اما همواره بخریم، در خصوص میوه ها و سبزی ها و صیفی هاست.

آیا گوجه فرنگی های گیلاسی هم مانند انواع سنتی شان نیترات بالایی دارند؟

نه، معمولا این مشکل در گوجه فرنگی های گیلاسی وجود ندارد. کشاورزان برای درشت و بازارپسند شدن محصولی مانند گوجه فرنگی، به آن کود زیادی می دهند و در نتیجه در بافت محصول نهایی شاهد تجمع نیترات خواهیم بود. این در حالی است که وقتی کشاورز می داند گوجه فرنگی های گیلاسی قرار نیست از یک حد خاصی درشت تر شوند، به اندازه کافی به آنها کود می دهد و از این رو، مشکل چندانی برای محصول نهایی ایجاد نمی نماید.