خبرنگاران یک دهه، یک توافق - زمین جهانی

به گزارش زمین جهانی، تهران- خبرنگاران- برجام در کنار حفظ دستاوردها، حقوق هسته ای کشور و لغو قطعنامه های شش گانه شورای امنیت، اجماع جهانی آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران را به وضعیتی دگرگون تبدیل کرد.

برجام که روزی در چارچوب توافق ایران و 1+5 تعریف می شد و امروز به 1+4 تنزل یافته، چند روزی است که وارد ششمین سال خود شده است؛ توافقی که با خروج آمریکا و اعمال مجدد تحریم های ضدایرانی با مسائل جدی روبرو و باعث شده که بعضی در ایران دستاوردهای تاریخی آن را از یاد ببرند و بر مسائل ناشی از تحریم متمرکز شوند.

در همین ارتباط محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان هفته گذشته به مناسبت فرارسیدن پنجمین سالگرد دستیابی به برجام پیامی در توئیتر منتشر کرد و نوشت: امروز پنجمین سالگرد برجام-بزرگترین دستاورد دیپلماتیک دهه گذشته- است و یادآور این است که رفتار قانون گریزانه آمریکا نباید مقیاسی برای اندازه گیری هنجارهای بین المللی باشد. اهانت آمریکا به قانون و دیپلماسی، این کشور را در زمره کشورهای بدنام دنیا قرار داده و امنیت دنیا و آمریکا را تهدید می نماید.

اینکه ظریف برجام را بزرگترین دستاورد دیپلماتیک دهه گذشته دانسته آن هم در برهه ای که ایران زیر شدیدترین فشارهای سیاسی و مالی آمریکا قرار گرفته است، قابل تامل است؛ فشارهایی که تا به امروز بجز تنگناهای مالی، هیچ کدام از اهداف سیاسی آمریکا را محقق نساخته است.

ترامپ وعده داده بود با خروج از برجام و پیگیری سیاست موسوم به فشار حداکثری ایران را به حضور پای میز مذاکره برای رسیدن به توافقی بهتر مجاب خواهد نمود. در حالی که بیش از دو سال از این وعده می گذرد او در تحقق این هدف ناکام مانده و به همین دلیل به خصوص در آستانه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا از سوی گروه های مختلف در این کشور آماج نقدها قرار گرفته است.

از دیگر اهداف ترامپ و تیم او می توان به خارج کردن تهران از توافق هسته ای اشاره نمود. رییس جمهوری آمریکا با خروج از برجام در اردیبهشت ماه دو سال پیش در صدد برانگیختن اقدام متقابل و مشابه از سوی تهران برآمد؛ تیری که به سنگ خورد و ایران به رغم برآورده نشدن انتظارات در برجام باقی ماند و در چارچوب توافق و با بهره گیری از مفاد آن گام هایی را با هدف متوازن سازی تعهدات برداشت.

طنز تلخ ماجرا آنجا است که بعضی در داخل نیز همصدا با آمریکا، شعار ضرورت خروج ایران از برجام را سر می دهند. در روزهای میانی تیرماه که ظریف برای آنالیز تحولات بین المللی و سیاست جمهوری اسلامی ایران در مجلس حضور یافت، بعضی نمایندگان همزمان با زیر سوال بردن سیاست خارجی دولت، مدعی شدند که با برجام، اقتدار و عزت ملت ایران خدشه دار شده و تهران باید تصمیم شجاعانه ای مبنی بر خروج از توافق بگیرد و اقتدار کشور را با خروج از برجام به دنیا اعلام کند.

از نگاه ناظران، جمهوری اسلامی ایران پنج سال پیش با توافق هسته ای اقتدار و عظمت را برای جمهوری اسلامی ایران تثبیت کرد و با این توافق به بازیگر تعهدپذیر و تعامل گر نزد جامعه بین الملل تبدیل شد و کار دشمنان را سخت ساخت.

شورای امنیتی که زمانی جولانگاه نماینده آمریکا و با صدور قطعنامه های گوناگون علیه ایران همراه بود، اینک مایک پمپئو وزیر خارجه این کشور هم در آن نفوذ و تاثیری ندارد. نشانه انزوای آمریکا در شورای امنیت را می توان در نشست یک هفته پیش به وضوح دید؛ نشستی که با حمایت نمایندگان حاضر از برجام و تاکید بر ضرورت ماندگاری توافق خاتمه یافت.

حمید بعیدی نژاد سفیر جمهوری اسلامی ایران در لندن پس از نشست شورای امنیت درباره قطعنامه 2231 در توئیتی به انزوای آمریکا در این نشست اشاره نمود و نوشت: نشست شورای امنیت سازمان ملل، وحدت بین همه اعضا به جز آمریکا را در حمایت قاطع از توافق هسته ای و محکوم کردن سیاست ایالات متحده آمریکا ثابت کرد. آمریکا حتی در بین متحدانش نیز منزوی شده بود، به نحوی که پمپئو مجبور شد این جلسه را زودتر ترک کند.

از طرفی تحریم های مالی آمریکا به عنوان تنها ابزار کاخ سفید با نتایج ملموس علیه ایران و دیگر بازیگران، حتی نزدیکترین متحدان این کشور را به واکنش واداشته است به طوری که آنها خواهان خاتمه یابی این اقدامات غیرقانونی دولت ترامپ شده اند.

جوزپ بورل مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از جمله منتقدانی است که در روزهای اخیر زبان به انتقاد گشوده و مخالفت خود را با تحریم ها علیه ایران و کوبا اعلام نموده است. انتقاد از سیاست تحریمی آمریکا از سوی متحد اروپایی زمانی شدت گرفته که آمریکا در صدد اعمال تحریم های تجاری به شرکت اروپایی درگیر در تکمیل خط لوله انتقال گاز روسیه به اروپا (نورد استریم 2) برآمده است. از نگاه بورل، تحریم های آمریکا علیه شرکت های اروپایی ناقض قوانین بین المللی است که به معاملات مشروع اروپا ضربه وارد می نمایند.

به هر حال سیاست های یکجانبه گرایانه آمریکا در برابر قانون مداری جمهوری اسلامی به نتیجه آشکاری منتهی شد و آن انزوای آمریکا در پهنه دنیای است. ترامپ معتقد است که برجام تنها منافع جمهوری اسلامی ایران را مدنظر قرار داده در حالی که دیگر اعضای توافق از آن بی بهره مانده اند.

خروج ایران از ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد، حفظ حقوق هسته ای و ادامه فعالیت های صلح آمیز کشور در این زمینه، مشروعیت بخشیدن به غنی سازی اورانیوم در خاک ایران، پذیرش ایران هسته ای از سوی دنیا و انجام مبادلات در این زمینه، لغو تمامی قطعنامه های شورای امنیت و شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی، منوط به زمان کردن تحریم های تسلیحاتی، موشکی و هسته ای ایران، برداشتن تمامی تحریم های ضدایرانی از سوی شورای امنیت، اتحادیه اروپا و ... تنها بخشی از دستاوردهای این توافق است؛ بی جهت نیست که ظریف برجام را بزرگترین دستاورد دیپلماتیک ایران در دهه گذشته دانسته است.